İZMİR’DEKİ ÖNEMLİ OLAYLAR 1881 – 1918

1881 – Bornova Belediyesi kuruldu. – Türkiye’de “ilk Özel Gazete” İzmir’de Alexandr Balcgue tarafından 24 Mart 1881′de “Spectatuer Oriental” (Doğulu Gözlemci) adıyla Fransızca olarak çıkarıldı. – İlk yayınlanan gazete Aydın’dır. Aydın valisi Mithat Paşa tarafından 1881′de ilk resmi yayın organı olarak çıkarılmıştır. – İlk Türk ihracatcısı Mehmet Suphi Efendi’dir. 1881′de Ermeni Vahan Efendi ile ortak açtığı kuruyemiş mağazası ile bu işi gerçekleştirdi
1882 – Bugün Bornova Fevzi Çakmak Caddesi, İş Bankası yanında bulunan ve Atatürk Belediye Kütüphanesi olarak kullanılan “Belhomme Evi”, İngiliz mimar Clark tarafından yapıldı. – İzmir de “ilk resmi balo” Aydın valiliğine atanan Hacı Naşit Paşa tarafından İzmir Hükümet Konağı’nda düzenlendi.
1883 – İzmir’de “Yıkıcı Bir Deprem” meydana geldi.
1884 – “Osmanlı Vapurları Hamidiyye Anonim Sirketi” kuruldu.Sirket Karşıyaka, Alaybey, Osmanzade, Turan, Bayraklı, Pasaport, Konak, Karataş, Salhane ve Göztepe Vapur iskeleleri arasında 8 gemilik bir filo ile hizmet veriyordu. – Edebi dilde ilk Türk Dergisi “Nevruz”dur. Halil Ziya ve Tevfik Nevzat tarafından çıkarılmıştır. – Türkiye Cumhuriyeti’nin 2. Cumhurbaşkanı “İsmet Inönü” İzmir’de dünyaya geldi. – Konak-Göztepe “Tramvay Hattı” imtiyazı verildi.
1885 – Bayraklı-Bornova karayolu bağlantısı hizmete girdi. – Osmanlı yıllarında İzmir’in en popüler Sineması, bugünkü Gündoğdu Meydanı’ndaki “Bella Vista Cinema Palace” dı. – “İzmir Ticaret Odası” kuruldu.
1886 – İlk Osmanlı Özel Gazetesi “Hizmet”, İzmir’de yayınlanmaya başladı.
1887 – İlk buz fabrikası Abdullah Bey ve Şükrü Bey tarafından kuruldu
1888 – İzmir’de ilk Türk Bankası İzmir’de şubesini açan “Ziraat Bankası”dır. – İzmir İdadisi, Konak’ta bir yapıda öğretimine başlamış, işgalden sonra ise bu yapı adliyeye tahsis edilmiştir. Kuruluşundan bir süre sonra Mekteb-i Sultani adını alan bu eğitim kurumu,1925′de sonra Rum Gündüzlü Kız Okulu’na taşınmıştır. Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra İzmir Erkek Lisesi ve Birinci Erkek Lisesi adıyla anılan okul, 1942′de “İzmir Atatürk Lisesi” adını almıştır.
1889 – İlk çuha fabrikası Mehmet Ali Bey tarafından kuruldu – Eski Buca Belediye binası olarak bilinen köşk Buca eşrafından Davud Forkouh tarafından inşa ettirildi.
1890 – “İzmir’de ilk Plaj” bugün bir inat uğruna dikilen çirkinlik abidelerine dönüşmüş olan Alsancak Limanı’na Kordon’dan gelen araçları taşıması planlanan viyadük ayaklarının bulunduğu yerde açıldı. – Türkiye’de ilk futbol takımı İzmir’de kuruldu. – İzmir’de, Bornova ve İzmir takımları arasında “ilk Resmi Futbol Karşılaşması” yapıldı. – 1890′li yıllarda İzmir’deki 25.000 konut ve işyerlerinden 5260′i dükkan, 2535′i mağaza, 27′si fabrika, 449′u kahvehane, 66′si meyhane, 35′i gazino, 27′si lokanta, 143′ü işhanı ve 20′si oteldir.
1891 – “Halilrıfatpaşa Caddesi” hizmete açıldı. – Karşıyaka’da 832 ev ve 1080 kişilik bir nüfus vardı – Bir ticaret kenti olan İzmir’de “Türkiye’nin ilk Ticaret Borsası” kuruldu.
1892 – Türkiye’deki “ilk Atletizm Yarışları” Mayıs 1982 de Bornova’da yapıldı. – Yabancıların katılımıyla İzmir’deki “ilk Kürek Yarışları” Temmuz 1982 de İzmir Körfezi’nde düzenlendi Ali çelebioğlu birinci oldu .
1893 – “İkiçeşmelik Cami” bugünde Hatay’a çıkarken sağ tarafta ayaktadır.
1895 – İzmir Ticaret ve Sanayi Borsası Nizamnamesi “21 Ocak 1895″te yayımlandı. –
1895′ te yapılmış bir araştırmaya göre İzmir’de “Kordonboyu’ndan Alsancak’a” doğru üç katlı neoklasik binalar vardı ve bu binalarda genelde Levantenler (Fransız, Italyan, Holandalı ve Ingilizler) ve Rumların yaşıyorlardı. “Kadifekale”ye doğru yükselen Türk mahalleleri Batı Anadolu’nun iç kesimlerinde görülen konutlardan oluşan düzensiz ve yoğun yerleşim yerleri görünümündeydi. “Buca ve Bornova”da ise Ingiliz, Fransız ya da Italyan mimarisini yansıtan genis bahçeli, yüksek duvarlı ve demir parmaklıklı malikanelerde yabancılar yaşıyorlardı. Yahudilerse “Karataş”‘ta bulunuyorlardı.
1896 – Bugün Bornova Gençlik Caddesi üzerinde bulunan “Well House”(iyi ev), Charlton Whittal’ın malikanesi olup daha sonra uzun yıllar Bornova’da yaşayan İngilizlerin kulübü olarak kullanılmıştır. Ege Üniversitesi’nin kütüphanesi olarak kullanılan köşkün bahçesinde tarihi sütunlara halen rastlanabilir.
1897 – Bugünkü Turan semtinde “Aya Triada Plajı” hizmete girdi 19.yy – 19. Yüzyıl sonunda İzmir’in nüfusu 200.000′di. Bunun 89.000′i müslüman, 52.000′i Rum, 16.000′i Yahudi, 5000′i Ermeni ve 36.000′i yabancı(Italyan, Fransız, Hollandalı,Ingiliz) idi. – 19. Yüzyıla ait bir gazete “her gün ve günün her saatinde düşük tabakadan olduklarından kuşku duyulmayan bazı kişilerin Kordon’da sahilden çıplak olarak denize girdiklerini, hatta buna bütün gezintilerin yapıldığı İngiliz İskelesi üzerinde de zaman zaman rastlandığını” yazmıştı. – İzmir’e gelen Chateaubriand’ın o zamanların İzmir’i hakkındakı yorumu: “İzmir’e geldiğimde bir başka Paris’e gelmiş gibi oldum.” – Kordon’un inşaasından önce burada “Marina” adlı küçük bir plaj bulunuyordu. – 19. Yüzyılda kurulan ve 107 bin 615 metrekarelik alana yayılan Buca’daki “Hasanağa Bahçesi” nin ilk sahibi Italyan Levanten işadami Aliotti dir. 1926′da Ödemiş eşrafından Hasan Ağa bahçeyi satın almıştır. O dönemde bile düzenli bir altyapıya sahip oluşu yer altında bulunan su kanalları, bahçedeki havuz şelalesinin çalıştırılmasıyla tepeden bakıldığında gözlemlenebilen bir kadın silueti ile hayret uyandırır. Bahçe öyle dizayn edilmiştir ki gökyüzünden bakıldığında ağaçların dizilişi bir haç şeklini verir. Bahçede bir arada bulunan 12 selvinin ise 12 havariyi simgelediğine inanılır.
1900 – İzmir’in “ilk Fırını”, Saint Joseph Koleji’nin arkasındaki sokakta bir Rum tarafından 1900 yılında kurulan ve hala hizmet veren “Alsancak Gevrek Fırını” dır.
1901 – “İzmir’in ilk Eczanesi” 1901′de bir Rum eczacı tarafından açılan, bugün halen hizmet veren, Kıbrıs Şehitleri Caddesi’ndeki “Sağlık Eczanesi” dir. – İzmir’in simgesi olan Konak Meydanı’ndaki “Saat Kulesi” Sait Paşa tarafından inşa ettirildi. II. Abdülhamid’in tahta çıkışının 25. Yılı anısına yaptırılan saat kulesinin saati Alman Imparatoru II. Wilhelm’in armağanıdır.
1904 – İzmir Ticaret,Ziraat ve Sanayi Odası 1 Ağustos 1904′te açıldı
1905 – Atatürk’ün İzmir’e ilk gelişi, Şubat 1905′te Şam’a sürgüne giderken uğraması olmuştur
1907 – Nesim Levi Bayraktaroğlu isimli Yahudi asıllı işadamı 1907′de Karataş’taki “buharlı asansör”ü hizmete açtı ve işletmeye başladı.
1908 – Hilal-i Ahmer İzmir Şubesi çalışmaya başladı – Vatan Yahut Silistre” İzmir’de ilk kez oynandı. 1909 – “Milli Osmanlı Tiyatrosu” 1 Subat 1909′da İzmir’e turneye geldi. – Kramer Kardeşlerin “Pathe Freres Sinamatografi” İzmir’de açılan ilk Sinemadır. 1909′da hizmete girmiştir.
1911 – İlk Türk Tiyatro Topluluğu “Sahne-i Bedayi Milli Tiyatro Heyeti” Nisan 1911′de Ahmet Cevdet Efendi yönetiminde kuruldu.
1912 – İzmir Milli Kütüphanesi 23 Haziran 1912′de İbrahim Kadızade tarafından 2nci Beyler Sokağı’nda Salepçizade konağının selamlık bölümünde açıldı. Bugün 300 bin kitabın yanı sıra 1885′den bu yana İzmir’de çıkan tüm gazetelerden oluşan bir arşivi mevcut. – Karşıyaka’nın en büyük spor kulübü olan “Karşıyaka Spor Kulübü”, Karşıyaka Terbiye-i Bedeniye adıyla kuruldu.
1913 – Verilere göre İzmir Limanı’na giren gemilerin tonaj toplamı yılda 3 milyon tonu aşmıştı. Cumhuriyet devrinde 1950′de bu rakamın çok altı olan 1,8 milyon ton gerçekleşmiştir.
1914 – İzmirli Alyoti’ler tarafından 1914 yılında yaptırılan ve bugün “Durmuş Yaşar Köşkü” olarak bilinen bina bugün, Çamlık Caddesi’nin girişinde Karşıyaka yalısında yer almaktadır. – Türkiye’deki “ilk Özel Hastane” 1914′de padişah Vahidettin’in izniyle, bugünkü Kız Lisesi’nin ara sokağında hizmete açıldı.
1915 Nüfus tahminlerinde İzmir’in nüfusu 400 bin olarak tahminlenmiştir, kentteki Rum ve levanten nüfusun mübadele sonrasında kenti terke zorlanmasının ardından 1927 sayımlarında İzmir’in nüfusu 154 bine geriledi. – Kız Muallim Mektebi açıldı, okul 1932′te “Karşıyaka Lisesi” adını alacaktı.
1916 – İzmir’i çeşitli dönemlerde süper ligde temsil eden “Altay Futbol Kulübü”, 16 Ocak 1916′da, Hilal adı altında kuruldu. Altay 1969/70 sezonunda en iyi derecesini yaptı ve ligi 3. Sırada bitirdi.
1918 – İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti 1 aralık 1918′de ilk resmi kuruluşu yapılan sivil kuruluştur