İZMİR'DE YOK EDİLEN SAHİL ŞERİDİ

İlk dolgu 1700’de yapıldı Kıyı bandındaki ilk değişim 15’inci Yüzyıl sonlarında olmuştu. Ticaret amacıyla İzmir’e gelen gayrimüslimler kıyıya yerleşerek, kıyı çizgisini bozmaya başlamışlardı. 1700’lü yıllarda ticaretin gelişmesine paralel, kıyı bandındaki yoğunlaşma artmıştı. Bu dönemden itibaren, araziye ihtiyaç duyulduğundan, plansız dolgu çalışmalarına başlanmıştı. Kazık çakmak suretiyle denizden elde edilen alanlar üzerinde yapılaşmaya gidilmiş, dolgu alanlarında konsolosluklar ile bunlara bağlı ticaret evleri ile kahve, lokanta gibi binalar inşa edilmeye başlanmış, Frenk Caddesi de denizden içeride kalmıştı.
Denizi doldurarak arazi kazanma işi İzmir’de yaygın bir uygulama haline gelmiş, araziye ihtiyaç duyan herkes, tüm 18. Yüzyıl boyunca dilediği gibi denizin aleyhine genişlemede bulunmuştu. Bu anlayış, 19. Yüzyıl’da daha da ilerlemiştir. Nitekim 1832 yılında İzmir’e gelen Fransız seyyah Texier, sahildeki binalarda nizam ve intizam olmadığını, her isteyenin denize yapacağı bina ile yolu bozabileceğini belirtmişti.

Texier, İzmir için en lüzumlu şeyin düzgün bir rıhtım olduğunu da ifade etmişti. 1838 Antlaşması’yla, gelişen ticaret, İzmir’in kıyı bandında daha fazla araziye ihtiyaç duyulmasına neden olmuştu. 1840 – 1860 yılları arasında deniz sürekli doldurulmuştu. Bu yüzden çok ciddi tartışmalar yaşanmış ve dolgu sorunlarından ötürü Osmanlı hükümetinin başı çok ağrımıştı. İzmir’de denizin doldurulmasındaki en büyük proje, 1867 yılında uygulama sahasına konmuştu. Günümüzdeki Konak Meydanı’ndan Alsancak Garı’na kadar 3.5 kilometre uzunlukta ve ortalama 230 – 250 metre genişliğinde deniz doldurulmuştu. Böylece 1876’da bir rıhtım ve Kordon ile oldukça fazla miktarda konut arazisi elde edilmişti. Bu dolgu ile aslında İzmir’deki ilk arazi rantı yaratılmış oluyordu.

İzmir’in tartışmalı kıyı bandı, 19. Yüzyıl’ın sonlarında son şeklini almış ve bu halini 1998’deki dolguya kadar değişmeden koruyabilmişti. Trafik sorunu gerekçe gösterilerek, son dolgu çalışmasıyla kıyı bandı bir kez daha değiştirilmişti. Kentliler sahilden bir az daha uzaklaştırılırken, bu kez de otoyol rantı yaratılmıştı.